Radyasyonun birimlerine geçmeden önce, radyasyonun ne olduğu ve nerelerde görüldüğünü açıklamak önemlidir. Bu sayede, radyasyon birimlerinin ne işe yaradığını daha kolay anlayabiliriz. Radyasyon, dalga ve parçacık şeklinde enerji aktarımıdır. Uzayda herhangi bir elektromanyetik dalga oluşturan unsura da radyasyon denir. Ayrıca, radyoaktif maddeler de vardır. Bu maddelerin atomik yapılarında nötron sayıları proton sayılarından fazla olduğu için kararsız yapıya sahiptirler. Bu nedenle, alfa, gamma ve X-ışınları gibi ışımalar yaparlar. Radyoaktif maddelerin yaydığı bu ışınımlar insanlara zarar verebilir. Bu yüzden radyasyonu ölçmemiz gerekir ve bu ölçümlerde kullanılan radyasyon birimleri şunlardır: Aktivite Birimleri
Işınlanma Birimi Işınlanma birimi olarak Röntgen (R) kullanılır. SI birimi ise Coulomb/kilogram (C/kg) olarak ifade edilir. Röntgen, 1 kilogram havada 2.58 x 10^-4 Coulomb pozitif ve negatif iyon yükü oluşturan gamma ve X-ışını iyonize olmuş ışınların miktarıdır. Soğrulma Doz Birimi Soğrulma doz birimi olarak özel birim "rad" kullanılır. SI birimi ise gray (Gy) olarak ifade edilir. Rad, ışınlanan maddenin 1 kilogramına 10^-4 joule enerji veren radyasyon miktarıdır. Doz Eşdeğer Birimi Doz eşdeğer birimi olarak özel birim "REM" kullanılır. SI birimi ise sievert (Sv) olarak ifade edilir. Farklı radyasyon türleri eşit dozda maruz kalınsa dahi biyolojik etkileri farklı olacaktır. Bu nedenle, doz eşdeğer birimleri kullanılır.
Radyasyonun etkilerini ve bu etkilerin ölçümünde kullanılan birimleri doğru anlamak, radyasyon güvenliği açısından büyük önem taşır. Bu birimler, hem bilimsel araştırmalarda hem de tıbbi uygulamalarda yaygın olarak kullanılır. |